منبع دوجداره آبگرم موتورخانه
متداولترین و بهینهترین روش برای تولید آب گرم بهداشتی مصرفی و ذخیره آن، استفاده از منابع کویلدار است. در این نوع مخازن آب داغ یا بخار تهیه شده توسط دیگ، داخل یک کویل حرارتی که معمولاً از چند شاخه لوله رفت و برگشتی از جنس مس تشکیل میشود، گردش نموده و پس از تبادل حرارت با دیوار لوله مسی از کویل خارج میگردد. تبادل حرارت انجام شده باعث گرم شدن لوله مسی و در نهایت، گرم شدن آب سرد لوله خارجی میشود.
منابع کویلدار علیرغم رواج پکیجها، هنوز هم برای تامین آب گرم ساختمان حرف اول را میزنند. گزارش ذیل در راستای معرفی و شناخت بازار منابع کویل آب گرم تهیه شده است با ذکر این نکته که مطالب عنوان شده، صرفاً نظرات مخاطبان بوده و الزاماً دیدگاه نشریه نمیباشد.
توصیف منابع کویلدار
محسن رجبنژاد، مدیر شرکت الوند خدمات و مجری پروژههای تاسیساتی به خبرنگار پیام ساختمان میگوید: منابع کویلدار برای گرم کردن هر گونه سیالی مورد استفاده قرار میگیرد. بیشترین کاربرد آن در موتورخانه ساختمان و پکیجهای مخزندار است. ضمن اینکه مصارف صنعتی هم دارد، با این تفاوت که، حجم کویلهای صنعتی بزرگتر بوده و ساختار متفاوتی دارند در این گونه مواقع منبع تغذیه آب به لولههای فولای بزرگ متصل میشود. صنایع فولادسازی، نفت، گاز و… بیشترین مصرف کنندگان این تجهیزات هستند.
وی ادامه میدهد: امروزه در موتورخانهها، برای تامین آب گرم مصرفی از منبع کویلدار به جای منبع دوجداره استفاده میشود و از قبل کارشناسان تاسیساتی میزان مصرف ساختمان نوع و ظرفیت کویل را تعیین میکنند. ظرفیت منبعهای کویلدار حداقل ۳۰۰ و حداکثر ۵ هزار لیتر است. برای مثال، در یک ساختمان چهار طبقه با میانگین جمعیت هر طبقه پنج نفر، به یک منبع کویلدار ۱۵۰۰ لیتری نیاز داریم. البته برای مصارف صنعتی منابع کویل بزرگ با ظرفیت تا ۴۰ هزار لیتر هم ساخته میشود.
رجب نژاد تاکید میکند: انتخاب منبع آب گرم به شرایط ساختمان بستگی دارد. در بیشتر موارد چگونگی جابهجایی سیال مورد توجه قرار میگیرد. منبع آب گرم میتواند افقی، عمودی و چند ضلعی باشد. البته مبدلهای آب گرم هم داریم که به شکل استیل، صفحهای و استوانهای هستند و کار کویل را انجام میدهند و با توجه به حجم کم در مواقعی به کار میروند که از لحاظ مکان دچار مشکل هستیم. همچنین منبع تامین آب گرم میتواند چند منظوره(خورشیدی، گازوئیلی و گازی) باشد به شرطی که سه کویل جداگانه نصب کنیم.
مدیر شرکت الوند خدمات، با اشاره به تفاوتهای منبع کویلدار و دوجداره میگوید: منبع آب گرم دوجداره شامل دو منبع است، منبع بیرونی و داخلی. منبع بیرونی یک فاصله سه سانتی با منبع داخلی دارد و آب غیر بهداشتی داخل جداره بیرونی منبع گردش میکند و آب داخل منبع که بهداشتی است را گرم میکند که برای شستشو و استحمام به کار میرود. در حالی که منبع کویلدار تکجداره است و کویل داخل منبع قرار میگیرد و از راندمان بالاتری برخوردار است.
ظرفیت کویل واقعی باشد
گرم نگه داشتن آب به این بستگی دارد که منبع کویلدار را تا چه اندازه ایزوله کنیم و ظرفیت آن چقدر باشد. معمولاً اطراف منبع کویل را عایق میکنند تا گرمای آن از بین نرود، اگر این کار انجام شود مصرف سوخت کاهش پیدا میکند.
حسین فرامرزی، مسئول کنترل کیفی شرکت صاحب صنعت آمل به خبرنگار پیام ساختمان میگوید: شکل و ظاهر منبع کویل برای مناطق مختلف یکسان است. البته در جاهای که رطوبت وجود داشته باشد از عایق پشم شیشه برای پوشش منبع استفاده میشود. ولی نکته مهم واقعی بودن ظرفیت منبع کویل آب گرم است در غیر این صورت مصرف کنندگان با مشکل مواجه خواهند شد. به اعتقاد این کارشناس تاسیساتی، در حال حاضر به خاطر ضعف کارشناسی هزینههای زیادی به مشتریان تحمیل میشود. طراحیهای نادرست تاسیساتی باعث خرید محصولات کارشناسی نشده و تعویض زودهنگام تجهیزات خواهد شد. در صورتی که اگر از قبل ظرفیت سنجی شود و منبع کویل متناسب خریداری شود، مصرف سوخت موتورخانه کاهش مییابد.
چگونگی سفارش و ساخت
منابع آب گرم کویلدار با توجه به نوع سفارش در اندازههای متفاوت ساخته میشوند و نمیتوان الگوی ثابتی را برای موتورخانه یک ساختمان در نظر گرفت. معمولاَ مهندسان طراح تاسیساتی قبل از اینکه کار به پیمانکار ارجاع شود نقشه موتورخانه و نوع تجهیزات آن را مشخص میکنند. پیمانکار ممکن است مهندس ناظر تاسیساتی استخدام کند و یا طبق نظر مهندس طراح برای سفارش ساخت و خرید منبع کویلدار اقدام کند.
علی زندی، مدیر بازاریابی و فروش شرکت حرارت گستر به خبرنگار پیام ساختمان میگوید: تولید منابع کویلدار تابع یک سری از شرایط خاص است که در ایران رعایت نمیشوند. منابع کویلدار از آنجا که دارای مخازن تحت فشار هستند باید در ساخت آنها از فولادهای آلیاژی مخصوص استفاده شود. معمولاً در ایران از ورقهایی استفاده میکنند که از آلیاژهای تحت فشار ساخته نشدهاند. بنابراین وقتی ورق گالوانیزه گرم تهیه شود در هنگام نرم کردن خاصیت خود را از دست میدهد و باعث ایجاد خوردگی در مخزن میشود.
زندی با اشاره به ویژگیهای منابع کویلدار تاکید میکند: الزاماً باید از فولاد مخصوص مخازن تحت فشار ساخته شوند، بعد از نصب عدسیها و استوانه شدن منبع، برای گالوانیزه کردن اقدام شود، جوشهای مخزن، زیر پوستی و خودکار باشد، در محل جوشکاری دو لایه رنگ اکوستیک استفاده شود، ضخامت در نظر گرفته شده برای ورقهای منبع متناسب با فشار کاری و مقاوم در مقابل خوردگی باشد،عدسیها الکتریکال بوده و مخازن تحت فشار، لبهدار باشند و در نهایت، سطح حرارتی کویل متناسب با آب گرم مصرفی باشد.
بازار فروش و خدمات
بازار فروش کویلهای آب گرم تابع تبلیغات و ارائه خدمات مناسب است و در رقابتی تنگاتنگ با پکیجها به بقای خود ادامه میدهد. با این حال اگرچه اکثر مردم به منظور استقلال مصرف انرژی از پکیجها استفاده میکنند ولی به دلیل امنیت بالای موتورخانه هنوز هم مردم به استفاده از این منابع تولید آب گرم راغب هستند.
مدیر بازاریابی و فروش شرکت حرارت گستر میگوید: مشکل اصلی بازار تولید و فروش منبع کویل آب گرم، عدم استفاده از متریال درست در هنگام ساخت است در حالی که باید جنس مخازن آنها از فولاد تحت فشار بوده و عملیات ورقکاری و جوشکاری زیر پوستی به درستی انجام شود و محلهای جوشکاری باید توسط دو لایه رنگ قوسی پوشانده شوند تا در آینده دچار خوردگی نشوند.
به گفته زندی، علیرغم تولید گسترده منابع کویلدار، برندهای معروف در ایران اندک هستند و اغلب در پروژههای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند. مشتریان ساختمانهای کوچک اغلب با مراجعه به فروشگاهها و بدون توجه به نوع برند، منابع کویلدار را خریداری میکنند. مدیر بازاریابی و فروش شرکت حرارت گستر معتقد است: تنها در پروژههایی که کارشناس تاسیساتی حضور مستقیم دارد، کیفیت کویلها مورد توجه قرار میگیرد و در اغلب موارد باید به فروشنده محصول اعتماد کرد. ضمن اینکه قیمت منبعهای کویل آب گرم تابع شرایط مختلفی است و نمیتوان قیمت ثابتی برای آنها در نظر گرفت. اگرچه خدمات پس از فروش این تجهیزات از قانون خاصی تبعیت نمیکند ولی برای اطمینان از این مسئله بهتر است از شرکتهای معتبر خریداری شود.
نگهداری و تعمیرات
یک منبع کویل آب گرم از دریچه منهول، ورودی و خروجی، وسایل کنترلی، سوپاپ اطمینان، به همراه یک کویل مسی در داخل منبع، تشکیل شده است. منابع کویل آب گرم در میزان فشار آب ساختمان موثر هستند بنابراین اگر درست تنظیم نشده باشند افزایش و کاهش فشار آب زیادی در طبقات ساختمان خواهیم داشت که علاوه بر ایجاد مشکل برای ساکنان باعث آسیب منبع کویل و لولههای انتقال خواهد شد.
معمولاً در موتورخانههای بزرگ، اپراتور استخدام شده و کار نگهداری و تعمیرات را انجام میدهد. این موضوع ممکن است ماهیانه یا سالیانه انجام شود. از طرف دیگر؛ اگر کویلهای آب گرم، منهول داشته باشند، سرویسکار از آنجا وارد منبع شده و ضمن نظافت کویل، آسیبهای احتمالی را برطرف میکند، رعایت این موضوع در ساخت کویلهای با ظرفیت بالا الزامیست.