با توجه به مجادله همیشگی بین طرفداران سیستم های جذبی و تراکمی در این مقاله به تفاوت چیلر جذبی با چیلر تراکمی پرداخته ام. چیلر مولد برودت است که به عنوان عضو اصلی سیستم تهویه مطبوع عمل می کند. چیلر ها برودت تولیدی را با استفاده از پمپ ها به واحد های توزیع درون واحدها و فضاهای تهویه شده می رسانند. در کنار چیلر تجهیزات دیگری از جمله فن کویل و هوارسان به تکمیل سیستم کمک می کنند.

مهمترین تفاوت چیلر جذبی با چیلر تراکمی
مهمترین تفاوت چیلر جذبی با چیلر تراکمی در مصرف انرژی است. چیلر جذبی با گاز کار می کند و بواسطه ی حرارت خروجی از مشعل، بخار یا آبگرم به ایجاد برودت می پردازد. البته که مصرف برق نیز دارد ولی توان ورودی برقی آن بسیار پایین است. در حالی که چیلر های تراکمی با استفاده از برق به تولید برودت می پردازند.

دیگر تفاوت چیلر جذبی با چیلر تراکمی ضریب عملکرد است. چیلر های جذبی با ضریب عملکرد 0.3 تا ۱.۴ عمل می کنند که میزان پایین تری نسبت به سیستم های تراکمی است. چیلر های تراکمی با ضریب عملکرد ۲ تا ۶ کار می کنند.

از نظر نوع خنک سازی کندانسور می توان گفت تمام چیلر های جذبی آب خنک هستند و به برج خنک کننده نیاز دارند در صورتی که چیلر های تراکمی می توانند آب خنک یا هواخنک باشند.

با شاخص ابعاد و وزن تفاوت چیلر جذبی و تراکمی بسیار مشهود است. در حالت کلی وزن چیلر جذبی بالاتر از چیلر تراکمی است ( در حدود دو برابر در ظرفیت مشابه). حجم و سطح مورد اشغال چیلر جذبی نیز از چیلر تراکمی آب خنک بیشتر است ولی در مقایسه با چیلر هواخنک طول کمتری دارد. در حالت کلی چیلر جذبی ارتفاع بیشتری نسبت به چیلر تراکمی دارد.

از دیدگاه صدای ساطع شده از دستگاه می توان گفت که چیلر جذبی لرزش و صدای به مراتب کمتری نسبت به چیلر تراکمی دارد. البته که در مدل چیلر جذبی شعله مستقیم و در ظرفیت های بالا سطح صدای مشعل بالا است ولی در مقایسه با صدای کمپرسور یا فن کندانسور می توان گفت که سطح صدای کمتری دارد.

در چیلر های جذبی و بنا به جلوگیری از پدیده ی کریستالیزاسیون باید از کاهش دمای آب در گردش مدار کندانسور به زیر ۱۷ درجه ی سانتیگراد جلوگیری کرد و همین امر باعث می شود که چیلر های جذبی نتوانند به صورت دائم فصل کار باشند در صورتی که در چیلر های تراکمی آب خنک محدودیت کمتر و در چیلر تراکمی هوا خنک محدودیتی وجود ندارد و با نصب فن دور متغییر و تجهیز دستگاه به سیستم کنترلی مجهز می توان دستگاه دائم فصل کار داشت.

از نظر هزینه ی اولیه بنا به وزن و مواد اولیه به کار رفته چیلر های جذبی در ظرفیت های پایین تر به مراتب گران تر از چیلر های تراکمی هستند در حالی که هرچه ظرفیت بالا تر رود، هزینه ی اولیه خرید چیلر جذبی نسبت به چیلر تراکمی رقابتی تر و کمتر می شود.

محدوده ی ظرفیت چیلر های جذبی بین ۵۰ تن تبرید تا ۲۵۰۰ تن تبرید است در حالی که مینی چیلر تراکمی از ظرفیت ۲ تن تبرید موجود است و می توان چیلر سانتریفیوژ را تا ظرفیت چند ده هزار تن تبرید نیز تولید کرد.

چیلر های جذبی را می توان به در نیروگاههای مقیاس کوچک CCHP و به عنوان تجهیز تولید برودت از اتلاف انرژی به کار گرفت در صورتی که در چیلر های تراکمی چنین امکانی فراهم نیست.

چیلر های جذبی را نمی توان در اقلیم های پر رطوبت که در آنها برج خنک کننده در مواقع شرجی سال عملکرد مناسب ندارند به کار گرفت در صورتی که چیلر های تراکمی هواخنک برای کارکرد در اقلیم های پر رطوبت بسیار مناسب هستند.

چیلر های جذبی را می توان به صورت چند تکه به محل پروژه حمل کرد و پس از جوشکاری و شارژ لیتیوم بروماید و آب مقطر و در نهایت عایق کاری به عملکرد خود ادامه دهد در صورتی که چیلر های تراکمی را به صورت یکپارچه می توان به پروژه حمل کرد. دلیل اصلی وزن پایین تر دستگاه تراکمی نسبت به جذبی است که آزادی عمل پیمانکار حمل دستگاه را بیشتر می کند و می توان راحت تر آنرا حمل کرد.

تعمیرات و نگهداری چیلر های جذبی به مراتب نسبت به سیستم های تراکمی سخت تر و نیاز به نیروی متخصص بیشتر است. از دیرباز با سیستم های تراکمی در ایران آشنایی زیادی وجود داشته است ولی چیلر های جذبی، متخصصین کمتر و هزینه نگهداری بالاتری دارند.

چیلر جذبی بهتر است یا چیلر تراکمی؟
در حقیقت این تصمیم با توجه به شرایط پروژه، بودجه و اقلیم پروژه قابل بررسی است. در محیطی که رطوبت بالایی دارد نمی توان از چیلر جذبی استفاده نمود. در محلی که امکان تامین برق نیست و ظرفیت برودتی بسیار بالاست امکان استفاده از چیلر تراکمی نیست. در اقلیمی تامین آب جبرانی مدار کندانسور بسیار سخت است و در نتیجه باید از چیلر تراکمی هواخنک استفاده کرد و حتی می توان گفت در کشور ایران به دلیل هزینه بهای پایین گاز مصرفی، پروژه های ساختمانی به استفاده از چیلر های جذبی روی آوردند ولی طی چند سال اخیر و با توجه به بحران خشکسالی اقبال عمومی از چیلر جذبی به چیلر تراکمی هواخنک روی برگرداند. این نکته را هم در نظر بگریم که برق در نیروگاههای تولید می شود و در مسیر از تولید به مصرف کننده اتلاف بسیار بالایی دارد که در کل تصمیم گیری را در سطح کلان نسبت به انتخاب بین چیلر جذبی و چیلر تراکمی بسیار سخت می کند.

توصیه آخر اینکه شرایط پروژه، بهره برداری، زیرساختها و تامین انرژی و بودجه باید بررسی گردد تا انتخاب دستگاه با شرایط موجود پروژه همخوانی داشته باشد.